Alle dagen tot aan Antwerpen

Alle dagen tot aan Antwerpen is een literair reisverslag van een voettocht tussen Amsterdam en Antwerpen, langs de spoorlijn van de inmiddels ter ziele gegane oude Beneluxtrein. Vastbesloten om aan het eind van een dag lopen niet naar huis te gaan maar in het land te bivakkeren dat ik tot dan toe alleen kende als beeld gezien door het treinvenster, ging ik op weg met een tent en een slaapzak die ik in een boodschappentrolley achter me aantrok. Zo liep ik van de stad waar ik woon naar de stad waar ik opgroeide.

Tegen een achtergrond van geografische, commerciële en politieke grenzen (het Hollands Diep / het hek rond een camping / de landsgrens), wordt mijn informele, persoonlijke ruimtegebruik steeds voelbaarder: Wat betekent het om het territorium van Schiphol te voet te doorkruisen? Of om je te wassen in de bosjes langs de snelweg? Alle dagen tot aan Antwerpen is een oefening in het toe-eigenen van (publieke) ruimte, een oefening die via ongemak en confrontatie uiteindelijk leidt naar een gevoel van autonomie.

Grafische vormgeving Paul Gangloff. Gepubliceerd door Jap Sam Books, Prinsenbeek, 2020, Nederlands en Engels.

Jacqueline Schoemaker has produced a very enjoyable and thought-provoking book. She explores the conceptual, temporal, social and topographical possibilities of the act of taking a walk. The highest compliment I can give her is that she makes me feel inspired to make similar journeys of my own.
Psychogeographic Review

Het failliet van de Javastraat

In de aanloop naar de herinrichting van de Javastraat, een voornamelijk Turkse winkelstraat in Amsterdam-Oost, hoorde je in beleidskringen en daarbuiten vaak uitspraken als 'Het ondernemerschap in de Javastraat is onder de maat', of 'Het winkelaanbod is eenzijdig van aard'. Deze zinnetjes, die als mantra's bleven opduiken, zijn moeilijk te beoordelen op hun juistheid. Toch raakte de boodschap die ervan uitging verankerd in het collectieve bewustzijn van de stadsbewoners, een boodschap die door loutere herhaling transformeerde tot een schijnbaar valide en algemeen geldende grondslag voor de gentrificatie van een stadswijk.

Het failliet van de Javastraat is een close reading van een beleidsplan voor de economische versterking van de Javastraat. Door stil te staan bij woordkeus, zinsconstructie, herhaling en andere retorische trucs, leg ik de onderstroom bloot van de beeldvorming over de straat die ontstaat in het plan. Welke noodzaak wordt er door de beleidsmakers aangedragen voor de economische versterking? Wie of wat wordt er precies versterkt? En waarom staan zoveel zinnen in de passieve vorm?

Grafische vormgeving Connie Nijman. Gepubliceerd door Editie Leesmagazijn, Amsterdam, 2017, Nederlands.

De kracht van het woord wordt over het hoofd gezien, zeker als die kracht schuilt in wat er juist niet is opgeschreven. Dat toont Jacqueline Schoemaker in het boekje Het failliet van de Javastraat haarscherp aan.
Archined

De ongedeelde stad

De ongedeelde stad gaat over de opschuivende grenzen tussen gecontroleerde en niet-gecontroleerde ruimte, over de interactie tussen een individuele gebruiker van de stad en de geplande omgeving. De titel is ontleend aan een beleidsinstrument waarbij bevolkingsgroepen over de stad worden verspreid om gettovorming tegen te gaan maar waarbij menselijk gedrag genormaliseerd wordt en eenvormigheid het resultaat is.

In dit boek snijd ik de stad als het ware in plakken door er rechte lijnen doorheen te lopen. In een soort horizontale archeologie observeer en onderga ik tegelijkertijd de stedelijke ruimte. De inzichten die voortkomen uit het lopen, raken op een heel concrete manier aan de betekenis van het begrip 'gemeenschap'.

Grafische vormgeving Arthur Roeloffzen. Gepubliceerd door Onomatopee, Eindhoven, 2012, Nederlands en Engels.

Schoemaker heeft een opmerkelijk boek geschreven … Ik heb niet zo vaak een verhaal gelezen dat je zozeer onderdeel van de stad, haar naar ordeloosheid neigende ordeningen laat voelen als dit.
Metropolis M

Glossary Traces of Autism

In dit boekje heb ik de inzichten beschreven die voortkwamen uit het project Traces of Autism: Wander-Research in the Euregion Meuse-Rhine, Jan van Eyck Academie, 2006-2008: inzichten over publieke ruimte, over lopen, over onleesbare kaarten en over de ruimte van het niets-doen.

Grafische vormgeving Jayme Yen. Gepubliceerd door Jan van Eyck Academie, Maastricht, 2008, Nederlands en Engels.